Obecnie bardzo szybko następuje rozwój technologii różnego rodzaju, w tym także tych związanych bezpośrednio z Internetem. Właśnie dlatego na pierwszy plan wysunęła się własność intelektualna, która dotyczy w głównej mierze praw autorskich oraz własności przemysłowej, tak zwanych praw do dóbr niematerialnych. W tej kwestii także orzeka prawo polskie, o czym warto wiedzieć zajmując się tego rodzaju profesjami. Prawo własności intelektualnej ma coraz większe znaczenie w gospodarce, dlatego tak istotna jest świadomość społeczna we wszystkich sprawach tyczących się właśnie praw autorskich.
Prawo własności intelektualnej rozpatrywane jest na trzech szczeblach: krajowym, międzynarodowym i unijnym. W każdym państwie istnieje inne ustawodawstwo, dlatego zajmując się konkretnym prawem autorskim, musimy wziąć przede wszystkim pod uwagę czy dotyczą one tylko Rzeczpospolitej Polski, czy mają związek także z innymi państwami Unii Europejskiej bądź świata. O prawie własności intelektualnej w Polsce mówią dwie ustawy. Jest to ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawa o prawie własności przemysłowej.
Czego dotyczy pojęcie własności przemysłowej? Czym różni się prawo własności przemysłowej od prawa autorskiego? Kto powinien znać się na tego rodzaju prawach i zapoznać się z wyżej wymienionymi ustawami? Własność przemysłowa tyczy się głównie wynalazków, wzorów przemysłowych, znaków towarowych oraz wzorów użytkowych. Potocznie mówi się wtedy o patencie na dany produkt bądź wzór. Prawo autorskie wiąże się z ochroną konkretnych utworów, tekstów książek bądź artykułów reklamowych, które są tworzone na potrzeby osób trzecich bądź są działalnością twórczą konkretnej osoby.
Co to są prawa autorskie względem utworu?
Jeżeli dana osoba napisze konkretny utwór, może to być wiersz, esej a nawet powieść, wykaże się unikalnością i oryginalnością tekstu, może ubiegać się o prawa autorskie względem niego i jest to objęte odpowiednimi przepisami prawa. Ochronie nie podlegają procedury, idee, zasady oraz metody zawarte w treści, a wyłącznie sposób ich napisania i przekazania do opinii publicznej.
Według ustawy o prawie autorskim, wszystkie zawarte w treści akty prawne, urzędowo ujęte treści, znane znaki i symbole, już opublikowane treści patentowe nie są objęte prawem autorskim. Kolejną kwestią jest tak zwany podział na treści pierwotne i zależne. To oczywiste, że pisarz tworzy utwór na podstawie już istniejących treści i one w żaden sposób nie są objęte prawem autorskim dla tej osoby. Korzystając jednak z tego rodzaju źródeł, pisarz powinien mieć zgodę na korzystanie z twórczości pierwotnej.
Kim jest twórca i współtwórca utworu
Tworząc dzieło, nie zależnie od tego czy jest to artykuł czy produkt przemysłowy z patentem, polskie prawo przewiduje, że jego twórcą może być jedna osoba, bądź grupa osób współtworzących. W przypadku niejasności prawnik prawo autorskie może podważyć bądź zatwierdzić na korzyść osoby piszącej, w zależności od zaistniałych przesłanek prawnych. Także w przypadku praw autorskich do własności przemysłowej, kwestie prawne mogą być rozpatrywane względem jednej bądź kilku osób.
Czym różnią się autorskie prawa osobiste i majątkowe?
Osoba, która jest odpowiedzialna za stworzenie dzieła, nie zależnie od tego czy mowa o utworze literackim czy patencie na produkt przemysłowy, posiada autorskie prawo osobiste i majątkowe. To pierwsze jest przypisane wyłącznie twórcy dzieła, natomiast drugie prawo może zostać przeniesione na osoby trzecie. Autorskie prawa osobiste są niezbywalne i nieprzenoszalne, są także nieograniczone w czasie. Autorskie prawa majątkowe można przenieś na osoby trzecie oraz ustalić ich ważność w określonym czasie.
Prawo własności intelektualnej powinno być respektowane w zależności od państwa i działającego w nim ustawodawstwa. Osoba będąca właścicielem danego utworu bądź patentu na produkt ma do niego pełne i niepodważalne prawo. Jeżeli korzystamy z cudzego utworu bez zezwolenia autora, naruszamy prawo i podlegamy odpowiedzialności cywilnej bądź karnej.
